Jak działa teleskop

Teleskopy są urządzeniami służącymi do obserwacji odległych obiektów. Obserwacja odbywa się poprzez zbieranie przez niego promieniowania elektromagnetycznego, np. światła widzialnego, na dużej powierzchni obiektywu, a następnie ześrodkowania go na małej powierzchni w płaszczyźnie ogniskowej obiektywu. Dzięki temu zwiększa się jasność obserwowanego obiektu, przez co jest on lepiej widoczny, co nie byłoby możliwe gdyby obserwacja odbywała się gołym okiem. W zależności od typu teleskopu te dwa elementy, zbierające i skupiające światło, to obiektyw i okular w przypadku teleskopu soczewkowego, lub okular i zwierciadło w przypadku teleskopu zwierciadlanego. Oba rodzaje dają obraz rzeczywisty powiększony, który może być prosty lub odwrócony.

Teleskopy mogą mieć mniej lub bardziej złożoną budowę. Pierwsze z nich przeznaczone są do amatorskiej obserwacji krajobrazu, drugie natomiast służą do obserwacji astronomicznej obiektów znajdujących się w dużej odległości od Ziemi, czy też są wynoszone bezpośrednio w przestrzeń kosmiczną i tam wykonują zdjęcia w wysokiej rozdzielczości, a następnie przesyłają je do baz agencji kosmicznych, np. teleskop Hubble`a.

Teleskopy optyczne umożliwiają otrzymanie wiernego obrazu, zarówno pod względem rozmieszczenia szczegółów jak i rozkładu. W zależności od rodzaju stosuje się w nich zwierciadła lub soczewki, jednak w obu przypadkach mają one na celu uchwycenie rozproszonego światła pochodzącego od odległych obiektów i skupienie ich w tzw. ognisku. Używanie teleskopu znacznie zwiększa rozdzielczość otrzymanego obrazu w stosunku do tego, jaki widzialny jest gołym okiem, co pozwala na rozróżnianie poszczególnych elementów ciał niebieskich, które bez użycia tego urządzenia stają się rozproszone i niewyraźne. Dzięki temu możliwe jest obserwowanie i fotografowanie nawet słabo widocznych lub bardzo oddalonych obiektów.

Teleskopy dzielą się ponadto pod względem sposobu w jaki przetwarzają otrzymywane światło. Jeśli do skupienia promieni wykorzystuje się zjawisko załamania, mamy do czynienia z refraktorem, jeśli jest to zjawisko odbicia, wtedy mowa o reflektorach. W zależności od typu urządzenia używa się w nich zwierciadeł sferycznych, a wady obrazu koryguje się za pomocą tzw. kamery Schmidta, czyli wiązki promieniowania, lub wypukło-wklęsłej soczewki zwanej meniskiem. Jeśli zwierciadło główne i wtórne mają kształt właściwie dobranych hiperboloid, możliwe jest uzyskanie w ognisku Cassegraina dużego pola widzenia pozbawionego zniekształceń.