Rodzaje teleskopów

Teleskop jest urządzeniem służącym do obserwowania oddalonych obiektów. Jego funkcjonowanie opiera się na dwóch głównych elementach, różnych w zależności od jego rodzaju. W przypadku teleskopów soczewkowych jest to obiektyw i okular, w przypadku zaś teleskopów zwierciadlanych okular i zwierciadło. Dwa wymienione typy to najpopularniejsze rodzaje teleskopów, poza nimi wyróżnia się jeszcze urządzenia działające w mechanizmie mieszanym.

Teleskopy soczewkowe, poza obiektywem i okularem posiadają jeszcze tubus. Najbardziej znanymi urządzeniami tego typu są luneta Galileusza i luneta Keplera. W pierwszym typie używa się okularu rozpraszającego o ujemnej ogniskowej, w drugiej zaś skupiającego, czyli o ogniskowej dodatniej. Luneta Galileusza daje więc obraz prosty, Keplera natomiast odwrócony. Urządzenia te, inaczej zwane refraktorami, wykorzystują soczewkę, która zmienia kierunek światła przez nią przechodzącego, ogniskując je w jednym punkcie, stąd nazwa ognisko. Nowoczesne soczewki pokrywane są warstwami powłok, które redukują odblaski i poprawiają jakość obrazu. Z tego powodu, jak również ze względu na prostą budowę, wytrzymałość i łatwość użytkowania teleskopy soczewkowe są najpopularniejszymi tego typu urządzeniami, używanymi zarówno przez amatorów jak i naukowców. Doskonale nadają się do obserwacji Księżyca, planet i gwiazd podwójnych, ale również do obserwacji naziemnych.  

Teleskop zwierciadlany, czyli reflektor, to rodzaj urządzenia optycznego, które zamiast soczewek do skupiania światła używa zwierciadeł. Ich sprawność optyczna jest niższa niż w przypadku refraktorów, z reguły dając niższy kontrast, co jest skutkiem centralnego przesłonięcia przez zwierciadło wtórne. Wśród najpopularniejszych typów teleskopów zwierciadłowych wyróżnia się np. teleskop Newtona, składający się z paraboloidalnego zwierciadła głównego i małego, który jako płaski element kieruje obraz do okularu zlokalizowanego z boku tubusa. Najlepiej nadaje się do obserwacji obiektów ciemniejszych, tj. galaktyk, gromad, mgławic.

Teleskop w systemie mieszanym, inaczej nazywa się katadrioptrykiem zwierciadlano-soczewkowym.  Zbudowany jest w ten sposób, że przed zwierciadłem głównym umieszczona jest dodatkowa soczewka, będąca jednocześnie korektorem. Ognisko może być wprowadzane różnorako, bezpośrednio na zwierciadło główne w układzie Cassegraina, w bok na wysokość zwierciadła wtórnego, jeśli jest skonstruowane w układzie Newtona lub w bok na wysokość osi obrotu, wtedy mamy do czynienia z układem Coude.